Üç fazlı Standart Elektrik Motoru Uygulama Bilgileri:
Kayış-kasnak tahrik sistemi; 3 kw güç; 8 kg rotor ağırlığı; nominal devir 2800 d/dak. ölçü 100 L; fan soğutmalı (DIN 42673’e göre); B3 dizaynı; IP44 ürün tipi; izolasyon sınıfı: F
Rulman Seçimi:
Düşük gürültülü, bakım gerektirmeyen rulman tipi olarak FAG 6206.2ZR.C3 seçilmiştir. Serbest yatak olarak tahrik tarafındaki rulman yaylı faturalama olarak yataklanmış, eksenel yükler için diğer tarafta sabit yataklama seçilmiştir.
Boyutlandırma: Uygulamaların çoğunda çalışma yükü, kabul edilebilir yükten düşüktür, erişilebilir yorulma ömrü 20.000 saatten fazladır. Bu doğrultuda elektrik motor rulmanlarının ömrü malzeme yorulmasına göre değil, gres yağı servis ömrüne göre belirlenir.
Sonekler:
.2ZR : Her iki tarafta metal kapak
C3 : Normalden büyük boşluk
(DIN 620’ye göre)
İşleme Toleransları:
Mil işleme toleransı ; j5
Yuva deliği işleme toleransı ; H6
Yuva deliği işleme toleransı H6, rulmanların eksenel kayabilir olmasına imkan verir.
Yağlama, Sızdırmazlık:
Küçük ve orta ölçüde elektrik motorları için, 2ZR her iki tarafta metal kapaklı rulman uygulaması çok uygundur. Kapaklar rulmanın içerisinden gres yağı kaçağını engeller ve rulmanı dış ortamdan gelebilecek yabancı maddelerden korur. Gap tipi keçe uygulaması tahrik tarafından gelebilecek toz ve rutubete karşı motoru korur.
Ev Tipi Çamaşır Makinası Tambur Yataklaması: Uygulama Bilgileri:
4,5 kg. kuru çamaşır kapasiteli
(ağırlık Gw=44N) Hız:
Yıkama hızı : 50 d/dak.
Ön yıkama sonrası hız : 800 d/dak.
Kurutma (sıkma) hızı : 1000 d/dak.
Rulman Seçimi:
Ev tipi çamaşır makinaları önden doldurmalı tiptir. Tambur, kayış-kasnak sistemi ile tahrik edilir. Rulman seçimi, sistemin ihtiyaç duyulan rijitliği, ağırlık ve balanssız yüklere göre belirlenen tasarım ölçülerine bağlıdır. Ayrıca değişken yük ve hız değerleri de göz önüne alınır.
Yıkama işlemi esnasında düşük devirlerde oluşan yükler ihmal edilebilir. Ancak yüksek devirlerde çamaşırların tambur yüzeyine yapışıp dengesiz bir yük dağılımına sebep olması, yüksek çevresel yükler ve santrifüj kuvvetler rulman seçimi açısından önemlidir. Rulman seçiminde santrifüj kuvvet, tambur ağırlığı GT, ıslak çamaşır ağırlığı Gw gözönüne alınır. Kayış-kasnak sisteminin oluşturduğu gerilim kuvveti genellikle ihmal edilir.
Santrifüj kuvvet aşağıdaki şekilde hesaplanır;
FZ= m.r.w2 [N]
Burada;
m=Gu/g [N.s2/m]
Gu : Balanssız yük [N] ıslak çamaşır kapasitesinin %10-35’i balanssız yük olarak alınmıştır.
g : Yerçekimi ivmesi=9,81 m/s2(
r : Balanssız yük hareketinin yarıçapı
Tambur yarıçapı = dT/2 [m]
w : Açısal hız = p.n/30 [s-1]
n : Yüksek devirde tambur devri [d/dak.]
Rulmanlara gelen toplam yük: F=Fz+GT+GW [N]
Bu yük tambur merkezine etki eder.
Boyutlandırma:
Ev tipi çamaşır makinaları rulmanları için dinamik yüklenme endeksi;
fL = 0,85 ... 1.0
Bu değerler yüksek devir için 300... 500 saat nominal ömre karşılık gelir. Örnekte tambur tarafı için FAG 6306.2ZR.C3, kayış-kasnak tahrik tarafı için FAG 6305.2ZR.C3 seçilmiştir.
Sonekler:
.2ZR : Her iki tarafta metal kapak
C3 : Normalden büyük boşluk (DIN 620’ye göre) ‹şleme Toleransları:
Balanssız yük (Gu) nedeniyle iç bilezikler “noktasal yüke”, dış bilezikler “çevresel yüke” maruz kalmaktadır. Bu nedenle dış bilezikler yuvaya sıkı geçme olmalıdır; yuva deliği işleme toleransı M6 olarak seçilir. ‹ç bilezikler mile tatlı geçme olmalıdır; mil işleme toleransı h5 olarak seçilir. Böylece tambur tarafında serbest yataklama sağlanarak ısıl genleşmeler tolere edilir. Yağlama, Sızdırmazlık:
Uygulamada, içerisinde rulman servis ömrü boyunca yağlamaya uygun gres bulunan kapaklı rulman kullanılmaktadır. Tambur tarafında, özel kauçuk keçe uygulaması ile sızdırmazlık sağlanır.
Santirfüj Pompa:
Uygulama Bilgileri:
Tahrik gücü 44 kw; servis debisi 24000 l/dak. servis basma yüksekliği 9m; devir n=1450 d/dak. eksenel yükleme 7,7 kN
Rulman Seçimi, Boyutlandırma;
Pompa mili, kaplin tarafında iki adet FAG 7314B.TVP.UA eğik bilyalı rulmanın çift olarak X düzeninde eşleştirilmesi ile yataklanmıştır. Rulman kodlamasında UA soneki, O veya X tertibinde eşleştirilerek takılabilen rulman anlamına gelmektedir. Eğer mil j5 toleransında ve yuva J6 toleransında işlenirse, rulmanların X veya O tertibinde eşleştirilerek takılması halinde az miktarda eksenel boşluk olur. Yataklama sisteminde rulman çifti sabit yatak görevi görür ve Fa=7,7 kN’luk eksenel yüke maruz kalır. Radyal yük Fr yaklaşık 5,9 kN’dur.
Fa/Fr=1,3 > e= 1,14 olmasına göre, rulman çifti için eşdeğer dinamik yük;
P= 0,57. Fr+0,93. Fa=10,5 kN
Buradan dinamik yüklenme endeksi;
fL=(C/P).fn=(186/10,5). 0,284 = 5,03
Nominal ömür yaklaşık 60000 saattir. Bilyalı rulmanlar için hız faktörü fn=0,284 (n=1450 d/dak.) ve rulman çifti için dinamik yük sayısı;
C= 1,625. C tek rulman= 1,625. 114=186 kN
Pompa mili diğer tarafta FAG NU314E.TVP2 silindirik makaralı rulman ile yataklanmıştır. Bu rulman serbest yataklamayı sağlar ve sistemde yaklaşık 11 kN radyal yük taşır.
fL= (C/P). fn=(204 /11). 0,322=5,97
Buna göre nominal ömür 100000 saatten fazladır. Makaralı rulmanlar için hız faktörü fn=0,322 (n=1450 d/dak.), rulmanın dinamik yük sayısı C=204 kN.
Santrifüj pompalar için önerilen fL değerleri; 3~4,5’tir. Rulmanlar malzeme yorulma ömrüne göre boyutlandırılmıştır. Rulmanların içerisine su girişi veya toz, pislik gibi yabancı madde girişi servis ömrünü kısaltır.
Yağlama, Sızdırmazlık: Rulmanlar sıvı yağ banyosu ile yağlanır. Yağ seviyesi, rulmanların en alttaki yuvarlanma elemanlarının yarısını geçmemelidir. Rulmanların sızdırmazlığı mil keçeleri ile sağlanır. Mil ucunda labirent halka uygulaması ekstra sızdırmazlık sağlar
Delik Taşlama Tezgahı Fener Mili Yataklama:
Uygulama Bilgileri: Tahrik : 1,3 kw, fener mili devri 16.000 d/dak.
Fener mili taşlama basıncıyla radyal olarak yüklenmektedir.
Yük; ihtiyaç duyulan taşlama kalitesi ve işleme derinliğine göre değişmektedir. Rulman Seçimi:
Hassas bir delik taşlama işlemi için fener mili devri yüksek olmalıdır. Ayrıca, özellikle eksenel olarak rijid ve hassas bir yataklama ve kılavuzlamaya ihtiyaç vardır. Fener mili rulmanları hem çok hassas bir yataklama sağlar, hem de yüksek devir hızları için uygundur. Fener milinde öncelikle radyal rijidliğe ihtiyaç duyulduğundan, temas açısı 15º olan (C dizaynı) fener mili rulmanının seçimi en uygun tercihtir.
‹şleme tarafında ve tahrik tarafında FAG B7206 C.T.P4S.UL fener mili rulmanları ikili tandem set olarak eşleştirilip, setler “O” tertibinde yataklanmıştır. Böylelikle yük rulmanlar arasında dengeli olarak paylaşılır. Bu amaçla boşluk ringleri aynı genişlikte ve düzlemde olmalıdır.
Taşlama işlemi esnasında boşluk istenmediğinden rulmanlar yay ile önyüklenmiştir. Önyükleme, rulman ünitelerinin rijidliğini arttırır. Önyükleme miktarı, rulman çalışma sıcaklığına bağlı olarak sınırlanır ve uygulamaya göre 300 ila 500 N arasında değişir.
Fener mili çapı ve istenen hassasiyete göre rulman ölçüsü seçilir.
Yağlama, Sızdırmazlık:
Yağlama, yüksek devirlere uygun FAG Arcanol SPEED2,6 rulman gresi ile yapılır. Montaj esnasında yapılan yağlama rulman servis ömrü boyunca yeterlidir, yeniden yağlama yapılmasına gerek yoktur.
Yüksek devir rulmanları için kauçuk olmayan keçeler uygundur, labirent halka ile sızdırmazlık sağlanır.
